MES Nedir?
Üretim Yönetim Sistemi (MES); monitörleri ve kontrolleri bir fabrika veya atölyede gerçekleşen üretim sistemlerine ve veri akışlarına bağlayan bilgi sistemidir. MES‘in genel amacı, imalat işlemlerinin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak ve üretim çıktısını iyileştirmektir. Bu amaca, komple bir ürün yaşam yönetimi döngüsü hakkında gerçek zamanlı ve doğru veriler izleyerek ve toplayarak ulaşılmaktadır.
İngilizce tam adı Manufacturing Execution System olan üretim yönetim sisteminin kısaltması MES‘tir. Atölyede veya bir üretim tesisinde gerçekleşen tüm aktiviteleri kontrol eden kapsamlı bir sistemdir. Müşterilerden, MRP sisteminden, ana programdan ve diğer planlama kaynaklarından gelen çeşitli siparişlerle başlamakta ve daha sonra, ürünleri mümkün olan en etkili, düşük maliyetli, uygun ve kaliteli şekilde oluşturmaktadır. Bunun için ise mes sistemine geçilmesi gerekmektedir.
MES Tarihçesi
MES oldukça evrim geçirmiştir. 1970’lerde üretim organizasyonları hesaplarını otomatikleştirmek için yazılım uygulamaları kullanılmıştır. Zaman içinde, standart envanter yönetimi özelliklerini sağlamak için farklı mes uygulamaları geliştirilmiştir. 1970’lerin sonunda / 1980’lerin başında malzeme planlama, malzeme kontrol ve üretim tanımı yapabilen MRP (Malzeme İhtiyaç Planlaması) sistemleri gelmiştir. Bu uygulamalar aslında mes sisteminin ilk adımları olarak nitelendirilmektedir.
Manufacturing execution system’i “üretim işlemlerinin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlayan dinamik bilgi sistemi” olarak tanımlayan AMR Research, ilk olarak 1992’de bu terimi oluşturmuştur. Erken mes modelleri, sahadaki uygulamalarda, kuruluşların mevcut üretim sürecini temsil edecek şekilde kodlanmıştır.
MES uygulaması 1980’lerin sonlarında olduğu basit bir veri toplama uygulamasından; günümüzde daha modern bir yazılıma dönüşmüştür.
üretim yönetim sistemi
MES Çekirdek Fonksiyonları
1995 yılında, ISA-95 standardı, Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI) tarafından bir işletmedeki işletme sistemleri ve üretim operasyon sistemleri arasında bilgi alışverişi için soyut modeller ve standart terminolojiler sağlama misyonuyla geliştirilmiştir. 1997 yılında yayınlanan 11. modeli, bir üretim yönetim sisteminin temel işlevlerine sahiptir. Bu model, programlama ve sıralama, bakım ve kalite dahil olmak üzere işlevler göstermiştir.
En güncel haliyle, MES’in temel çekirdek fonksiyonları şunları içerir:
- Veri toplama ve toplama
- Zamanlama
- Personel ve kaynak yönetimi
- Süreç yönetimi
- Performans analizi
- Doküman yönetimi
MES İşlevleri
MES, kaynak çizelgeleme, sipariş yürütme ve üretim analizi gibi üretim operasyonunun çeşitli alanlarında çalışabilmektedir. Bu, üretimin insan müdahalesi olmadan çalışabilmesini ve hesap verebilir ve kontrollü bir üretim akışını sürdürmesini sağlamaktadır. Çok yönlü, sağlam bir üretim yönetim sistemi, aşağıdakiler gibi tesisler için çok önemli olan işlevlerini içermektedir;
- Veri Toplama: Tüm sürecin özlü bir değerlendirmesini sağlayan ister manuel ister otomatik olsun bilgi girişlerinin tümü.
- İşgücü Yönetimi: Çalışanların ve ekipmanların en iyi nitelik ve özelliklerini yönetmek ve bunları en avantajlı alanlarda kullanmaktır.
- Ürün Takibi: Üretim içindeki süreci gerçek zamanlı olarak kolayca denetlemek ve yönetmektir.
- Kalite Kontrol: Üretim sürecinin kalitesini kontrol etmek ve üretimde değişiklik ve gelişmeye izin vermektir.
- Performans Analizi: Sistem tüm süreç üzerinde analiz yapmakta ve verimliliğin olmadığı alanları tespit etmektedir. Bu, işlem devam ederken sistemin verimlilik noktasına daha yakın hareket edebilmesini sağlamaktadır.
- Bakım Yönetimi: Üretimi engellemeyen kaçınılmaz bakımlar planlanır, böylece sorunsuz bir üretim akışı sağlanmaktadır.
Bir üretim yönetme sisteminin uygulanması, atıkları kolayca azaltmakta, çalışma süresini arttırmakta ve sonlu zamanlama, sıra sıkıştırma ve görsel zamanlama gibi çeşitli zamanlama yöntemleriyle envanteri azaltmaktadır. MES, üretim geliştirmeye ihtiyaç duyan büyük ve küçük imalat işlemlerine inanılmaz derecede faydalı olmaktadır.
Manufacturing Execution System
MES’in Yararları (Avantajları)
Üretim yönetim sisteminin avantajları aşağıda belirtilmiştir.
- Üretim Döngüsü Süresini Azaltın
- İşlem İçindeki İşi azaltın
- Teslim Süresini Azaltın
- Ürün Kalitesini Artırın
- Müşteri Hizmetlerini Geliştirin
- Kurulum Maliyetini Düşürün
Bir manufacturing execution system son derece avantajlı olmasına rağmen, üretimi başarıyla optimize etmek kendi başına yeterli değildir. Proje yöneticileri üretimi daha da arttırmanın yollarını ararken, birçoğu ileri planlama ve planlama (APS) sistemlerinin uygulanabilir bir çözüm olduğunu düşünmektedir.
ERP ve MES birlikte nasıl çalışır?
Hem MES hem de ERP (kurumsal kaynak planlama yazılımı) birlikte çalışma yeteneğine sahiptirler. Her iki yazılım da ön plana farklı özellikler kattığından, bunları birlikte kullanmak işinizi daha iyi sonuçlandırmanıza yardımcı olacaktır. Her iki yazılım da entegre edilebilir; bu sayede operasyonel verimlilik artar ve kurumları iş planlarına göre performansı izleme ve ayarlama yeteneği kazanır.
ERP neden karar verilmesi gerektiğini, MES ise bu kararları nasıl alacağını bilmektedir.
Siz de hemen mes yazılımı hakkında detaylı bilgi almak için veya mevcut işletmenize kurulumu için bizimle iletişime geçin. Firmanıza kısa vadede ve uzun vadede kazandıracaklarını birlikte hesaplayalım. Unutmayın, bizim kurduğumuz mes sisteminde ilk kurulum ücreti bulunmamaktadır. Öğrenebilen yapay zeka destekli mes yazılımına şimdi sahip olun.
Üretim Yürütme Sistemi (MES) ve Endüstriyel Verimlilikteki Kritik Rolü
Rekabetin yoğun olduğu üretim sektöründe, işletmelerin sahadaki operasyonlarını dijitalleştirmesi ve anlık olarak izleyebilmesi hayati bir önem taşır. Manufacturing Execution System (MES), ham maddeden bitmiş ürüne kadar tüm üretim sürecini takip eden, yöneten ve optimize eden kapsamlı bir teknolojik çözümdür. 1990 yılından bu yana endüstriyel standart haline gelen bu sistem, üretim sahası ile yönetim katmanı arasında kesintisiz bir veri akışı sağlar.
MES Sisteminin Çalışma Prensibi ve Entegrasyon Yeteneği
MES, üretimde kullanılan yöntem ve araçların bilgisayar destekli tek bir platformda toplandığı çevrim içi bir yapıdır. Sistemin temel amacı, üretim sahasından anlık ve eş zamanlı veri toplayarak “gerçeğin tek versiyonunu” merkezi bir veri tabanında oluşturmaktır. Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) sistemleri ile tam entegre çalışan MES, üst yönetimden gelen iş emirlerini doğrudan üretim birimlerine aktarır. Sistemin en belirgin özelliği, operatör müdahalesine gerek duymadan doğrudan tezgah, pres, enjeksiyon makineleri ve diğer üretim ekipmanlarıyla haberleşebilmesidir. I/O kartları ve veri toplama panelleri üzerinden sağlanan bu iletişim, hataları minimize ederken veri iletim hızını maksimum seviyeye çıkarır. Ayrıca arıza analizleri, OEE (Genel Ekipman Etkinliği) hesaplamaları ve planlı bakım süreçlerini de otomatik olarak yönetir.
MES Teknolojisinin İşletmelere Sağladığı Somut Avantajlar
MES kullanımı, süreçleri optimize ederek işletmelere ölçülebilir faydalar sunar. Bu sistemin sağladığı başlıca kazanımlar şunlardır:
İmalat Sürelerinde Kısalma: Üretim döngüsü (cycle time) azalarak ürünler çok daha hızlı tamamlanır ve teslimat süreleri iyileştirilir.
Hazırlık Sürelerinde Optimizasyon: Ham madde ve ekipman hazırlık süreçlerindeki gereksiz beklemeler ortadan kaldırılarak üretime geçiş hızlanır.
Hatasız Veri Akışı: Otomatik veri toplama yeteneği, manuel işlemlerden kaynaklanan insan hatalarını ortadan kaldırır.
Kağıtsız Üretim: Vardiyalar arası fiziksel belge dolaşımı sona erer, dijital bilgi akışı sayesinde dokümantasyon yükü azalır.
Stok Maliyetlerinde Düşüş: Üretim akışının hızlanması, yarı mamul ve mamul stoklarının azalmasını sağlayarak depo maliyetlerini düşürür.
Kalite Artışı: Entegre kalite kontrol süreçleri sayesinde hata oranları düşer ve standartlara uygun üretim garanti altına alınır.
MES Yazılımının Temel ve Takviye İşlevleri
Bir MES çözümü, sadece veri toplamakla kalmaz, aynı zamanda bu veriyi işleyerek üretim zekasına dönüştürür. MES sisteminin sahip olduğu fonksiyonlar işletmenin tüm üretim kaslarını güçlendirir:
Anlık Veri Toplama ve Analiz: Sahadaki makinelerden alınan gerçek zamanlı verilerle performans analizleri yapılır ve darboğazlar tespit edilir.
İş Emri ve Kaynak Yönetimi: ERP’den gelen iş emirleri en uygun üretim birimlerine dağıtılırken, kaynak tahsisi dinamik olarak güncellenir.
Bakım Yönetimi: Ekipmanların bakım süreçleri takip edilerek arıza riskleri ve plansız duruşlar minimize edilir.
İzlenebilirlik ve Ürün Kütüğü: Ürünün hangi ham maddeden, hangi operatör tarafından ve ne zaman üretildiği gibi tüm tarihçesi kayıt altına alınır.
İşgücü Yönetimi: Çalışanların performansları, vardiya düzenleri ve iş yükleri izlenerek verimlilik artırılır.
Departmanlar Bazında Bilgi İhtiyacının MES Aracılığıyla Karşılanması
Kapsamlı bir MES, işletme içindeki farklı departmanların spesifik sorularına net yanıtlar vererek belirsizliği ortadan kaldırır. Üretim departmanı, MES üzerinden “Bu makine neden durdu?” veya “Duruşlar geçen yıla göre ne durumda?” sorularına anlık yanıt bulabilirken; Mühendislik birimi, proses değerlerinin doğruluğunu ve alarmların etkinliğini analiz edebilir. Süreç mühendisleri darboğaz yaratan makineleri tespit ederken, Kalite departmanı reçete değişikliklerinin ürüne etkisini ve makine titreşim değerlerini inceleyebilir. Bu sayede tüm birimler MES tarafından sağlanan ortak ve doğru bilgi üzerinden hareket eder.
Yapay Zekâ Destekli İleri Seviye MES Uygulamaları
MES, klasik bir Yönetim Bilgi Sistemi (MIS) ile karıştırılmamalıdır. MIS genellikle raporlama odaklıyken, MES üretim süreçlerine aktif olarak müdahale edebilen akıllı bir yapıdır. Yapay zekâ destekli modern MES çözümleri; iş emri önceliklerini anlık yönetme, personel ve yarı mamul atamalarını optimize etme, makineleri uzaktan kontrol etme ve tedarik zinciri tepki sürelerini iyileştirme gibi yeteneklere sahiptir. Yalın üretim ve Altı Sigma prensiplerini dijital olarak uygulayan bu sistemler, tedarikçi yönetiminden makine programlamaya kadar geniş bir yelpazede operasyonel mükemmellik sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
MES ile SCADA aynı şey midir?
SCADA sahadaki cihazları kontrol ederken, MES süreçleri yönetmekte ve veri analitiği yapmaktadır.
MES, küçük ölçekli işletmelerde de kullanılabilir mi?
Ölçeklenebilir yapıda olan MES çözümleri küçük ve orta ölçekli üreticilere de uyarlanabilmektedir.
MES kurulumu ne kadar sürede tamamlanmaktadır?
Projenin kapsamına göre değişmekle birlikte genellikle 2 ila 6 ay arasında tamamlanmaktadır.
MES, sadece üretim için mi geçerlidir?
Ağırlıklı olarak üretim için kullanılsa da bakım, kalite ve malzeme hareketlerinin yönetimi gibi destek süreçleri için de entegre çözümler sunmaktadır.
