Verimlilik analizi ve süreçlerinde temel esas, üretimdir. Ticareti gerçekleştirilen ürün veya hizmetin kaliteli şekilde üretilmesi, piyasalarda etkin rol oynaması ve aktif platformlarda ticari başarının artması amaçları gözetilerek verimlilik hesaplanır. Avrupa ve Amerika’da büyük şirketlerin verimlilik analizi değerlendirmelerinde; iş kalitesi ile iş / çalışan senkronizasyonu sağlanarak, başarı yakalanmaya çalışılır.

Verimlilik, işletmelerin ve kurumsal yapıların temel stratejileridir. Üretim ve hizmet planı, var olan değerler, çalışan becerileri ve aktif iş başarılarının totalini oluşturur. Kurumlaşma / kurumsallaştırma veya kurumsal kimliğini tamamlamış firmaların, üretim, sermaye ve piyasa hacmini, kapasitesini artırmak amacıyla sistem değerlendirmesi yapılır. Profesyonel değerlendirme metodu ile verimlilik analizi sektörel başarı için gerekliliktir. Prodüktive manasına gelen verimlilik, çeşitli hesaplama yöntemleri ile rekabetçi ortam ve marka yükselişi için gerçekleştirilen bir projedir.

Verimlilik Analizi Nedir?

Verimlilik analizi, bir işletmenin sahip olduğu kaynakları (zaman, iş gücü, enerji, ekipman, sermaye vb.) ne ölçüde etkin kullandığını tespit etmek amacıyla yapılan sistematik bir ölçüm ve değerlendirme sürecidir. Bu analiz, girdiler ile çıktılar arasındaki ilişkiyi sayısal verilerle ortaya koyar ve süreçlerin ne kadar verimli işlediğini objektif biçimde gösterir. 

Özellikle üretim ve hizmet sektörlerinde verimlilik analizi, hem operasyonel performansın ölçülmesi hem de sürdürülebilir iyileştirme fırsatlarının belirlenmesi açısından kritik bir rol oynamaktadır. Doğru yapılan bir analiz, mevcut durumu net biçimde ortaya koyarken, geleceğe dönük stratejik planlamalar için sağlam bir zemin sunar.

Verimlilik Analizi Nasıl Yapılır?

Şirketlerin ve kurumsal yapıların; planlama, organizasyon, çalışma teknikleri değerlendirilerek mevcut değer ve üretim doğrulaması yapılır. Çalışanların verimlilik analizi hesaplanırken; sadece iş aktiviteleri değil, iş kalitesi önem kazanır.

Şirkete getirilerin, satış ve pazarlanma geri dönüş ve ticari sirkülasyon sağlaması, çalışma süre / süreç ve skorlarından daha önemli değerler olup, marka kalitesini yükselten personel başarısı, ”verimlilik” esaslarında değerlendirilir.

Analiz sonucu tespit edilen ”zayıf ve başarısız noktalar” sistemsel değişiklikler ve çalışan verimliliği esaslarında incelenir. Çözüm önerileri, kurumsal faaliyetler ve iş / çalışan uyumu önem kazanır.

Avrupa ve Amerika’da özellikle büyük şirketlerin verimlilik analizi değerlendirmelerinde; iş kalitesi ile iş / çalışan senkronizasyonu sağlanarak, şirket başarısı yakalanmaya çalışılır. İnsan ilişkileri veya kurum içi çalışan uyumundan ziyade, kişi veya kişilerin kuruma katkısı ile iş başarısı ve verimlilik arttıran kaliteli iş güdüleri değerlendirilir.

Verimlilik Analizinde Yöntem ve Araçlar

• Mevcut durum / verimlilik analizi
• Proje ekibi oluşturma
• Eğitim süreç ve metodu
• Ölçme ve değerlendirme, analiz etme
• Workshop
• Rapor ve sunum aşamalarından oluşmaktadır.

Verimlilik analiz ve tüm süreçlerinde temel esas, üretimdir. Ticareti gerçekleştirilen ürün veya hizmetin kaliteli şekilde üretilmesi, piyasalarda etkin rol oynaması ve aktif platformlarda ticari başarının artması amaçları gözetilerek, verimlilik hesaplanır. Doğru orantı amacıyla şirket hacmi, üretim kapasitesi ve ”kâr” odağıyla en iyi analizler yapılarak, çözümler sunulur, durum değerlendirmesi yapılır ve sonuca göre verimlilik artırmak için yöntemler uygulanır.

Verimlilik Analizlerinin İçeriği

Farklı temeller üzerinden değerlendirmeler yapılarak, şirket üretim ve kaynak verimliliği üzerinden içerik hazırlanır. Bu adımlar şu şekildedir:

• İş – üretim – analiz ve tüm süreçlerin analizleri
• İstatiksel süreç analizi / örnekleme yapmak
• Çalışanların; zaman / zaman kullanım / kayıp zaman oranlarının belirlenmesi
• Zaman kaçakları / planlama hataları / organizasyon yanlışlıkları analiz edilir
• Çalışma yöntemi hataları, teknolojik aktivite veya teknolojik eksiklikler, çalışan – iş uygunluğu analizleri yapılır
• Verimliliği engelleyen nedenler, hassas ve zayıf noktaların giderilmesi

* Verimlilikte analiz edilen değerlerin çözümü sunulması ve verimlilik düşüren zayıflıkların ortadan kaldırılması, çözüm sağlanması, verimlilik analizi konusudur.

Verimlilik Analizi Hangi Alanlarda Uygulanır?

Verimlilik analizi, bir işletmenin sadece üretim hattındaki makineleri ya da ekipman performansını değerlendirmekle sınırlı değildir. İşletmenin genel yapısını oluşturan tüm süreçler bu analiz kapsamında ele alınabilir. Üretim sürecinde, makine ve hat verimliliği analiz edilerek duruş süreleri, üretim kapasitesi ve çıktı kalitesi değerlendirilir. İş gücü verimliliği ölçümlerinde ise çalışan başına düşen üretim miktarı, işlem süresi ve hatasız tamamlama oranları gibi göstergeler incelenir.

Enerji verimliliği, kullanılan elektrik, doğalgaz veya diğer enerji kaynaklarının birim ürün başına tüketimi üzerinden hesaplanarak değerlendirilir. Bu da hem maliyetleri düşürmeye hem de çevresel sürdürülebilirliği artırmaya yönelik önemli bir adımdır. Benzer şekilde su ve ham madde kullanımı gibi doğal kaynaklara yönelik verimlilik ölçümleri de analiz sürecine dahil edilebilir.

Verimlilik analizi, üretim dışındaki süreçlerde de performans ölçümü ve iyileştirme fırsatları sunar. Stok yönetimi, malzeme akışı, bakım faaliyetleri, tedarik zinciri yönetimi, lojistik, kalite kontrol ve idari operasyonlar da bu analizin uygulandığı önemli alanlar arasındadır.

Bu bütüncül yaklaşım, işletmelerin üretim alanlarının yanı sıra süreç geçişleri ve destekleyici fonksiyonlarda da verimlilik kazanımları elde etmesini sağlar. Her bir fonksiyonun ayrı ayrı değerlendirilmesi ise genel operasyonel verimliliği artırır ve kaynak kullanımında daha bilinçli kararlar alınmasına yardımcı olur.

Verimlilik Analizi Süreci Nasıl İşler?

Verimlilik analizi, adım adım ilerleyen planlı ve ölçülebilir bir süreçtir. Her aşama, veriye dayalı değerlendirme yapılabilmesi için titizlikle kurgulanmalıdır.

Hedef Belirleme

Analiz süreci, ölçülmek istenen alanın net şekilde tanımlanmasıyla başlar. Örneğin, üretim hattındaki makine verimliliğinin ölçülmesi ya da çalışan başına düşen üretimin analiz edilmesi gibi farklı odaklar belirlenebilir. Hedeflerin netleşmesi, kullanılacak metriklerin ve toplanacak verilerin türünü doğrudan etkiler. Analizin daha odaklı ve uygulanabilir olabilmesi için hedeflerin SMART kriterlerine (Specific – Özgül, Measurable – Ölçülebilir, Achievable – Ulaşılabilir, Relevant – İlgili, Time-bound – Zamanlı) uygun şekilde tanımlanması gerekir. Bu yaklaşım, verimlilik analizinin sonuçlarının daha etkili değerlendirilmesine katkı sağlar.

Veri Toplama ve Sınıflandırma

Hedef belirlendikten sonra gerekli veriler toplanır. Bu veriler manuel yöntemlerle ya da otomasyon sistemlerinden doğrudan alınabilir. Önemli olan, verilerin doğru, güncel ve analiz edilebilir biçimde organize edilmesidir. Girdiler (iş gücü, enerji, malzeme) ve çıktılar (üretim adedi, ürün kalitesi, teslim süresi) ayrı kategoriler halinde sınıflandırılır.

Performans Göstergelerinin Analizi

Toplanan veriler, belirlenen performans göstergeleri (KPI) doğrultusunda değerlendirilir. Bu göstergeler, OEE (Toplam Ekipman Etkinliği), iş gücü verimliliği, enerji tüketimi başına çıktı, ürün başına maliyet gibi metrikleri içerebilir. Her bir KPI, mevcut durumu ortaya koyarken aynı zamanda geçmiş dönem karşılaştırmalarına da olanak tanır.

Karşılaştırmalı Değerlendirme

Analiz edilen veriler, önceki dönemlerle ya da sektörel ortalamalarla karşılaştırılır. Bu değerlendirme sayesinde işletme, performansındaki artış ya da düşüşü nesnel olarak görebilir. Aynı zamanda farklı hatlar, vardiyalar veya tesisler arasındaki farklar da görünür hâle gelir.

Raporlama ve Aksiyon Planı

Son aşamada analiz sonuçları açık, anlaşılır ve görsel destekli bir rapor haline getirilir. Hazırlanan rapor, mevcut performansın fotoğrafını sunmakla birlikte gelişim alanlarını belirler ve somut iyileştirme adımlarına zemin hazırlar. Süreç böylece yalnızca bir ölçüm faaliyeti olmaktan çıkar ve gerçek bir dönüşüm aracına dönüşür.

Kullanılan Yöntemler ve Ölçüm Teknikleri

Verimlilik analizinde kullanılan yöntemler, ölçüm yapılacak alana ve hedefe göre çeşitlilik göstermektedir. En yaygın kullanılan tekniklerden biri olan OEE (Overall Equipment Effectiveness), ekipman etkinliğini, kullanılabilirlik, performans ve kalite olmak üzere üç temel başlıkta ölçer ve genellikle üretim hatlarında tercih edilir. Zaman etüdü, bir işi yapmak için geçen süreyi analiz ederek süreç iyileştirmelerine ışık tutar.

İş gücü verimliliği analizlerinde çalışan başına düşen üretim miktarı, vardiya başı çıktı gibi göstergeler dikkate alınır. Enerji verimliliği için kWh başına üretim adedi, CO₂ salınımı başına üretim değeri gibi çevresel metrikler değerlendirilir. Ayrıca çok kriterli karar analizi (MCDA) ve benchmarking gibi ileri seviye yöntemlerle daha detaylı karşılaştırmalar yapılabilir.

Verimlilik Artışı için Elde Edilen Veriler Nasıl Yorumlanır?

Verimlilik analizinden elde edilen verilerin anlamlandırılması, sürecin en kritik aşamalarından biridir. Analiz sonucunda elde edilen değerlerin tek başına yüksek ya da düşük olması yeterli bir yorum için yeterli değildir. Bu verilerin bağlam içinde değerlendirilmesi gerekir. 

Örneğin, OEE değerinin %70 olması düşük gibi görünse de sektöre göre ortalamanın üzerinde olabilir. Bu nedenle veriler, sektörel normlar ve geçmiş dönem performansları ile birlikte ele alınmalıdır.

Ayrıca veriler arasında korelasyonlar kurularak verimliliği etkileyen asıl nedenler belirlenebilir. İş gücü eksikliği, duruş süreleri, kalite kayıpları gibi faktörler verim düşüklüğünün kök nedenleri olabilir. Analizlerden elde edilen doğru içgörüler, bugünkü performansı anlamanın yanı sıra gelecekteki verimlilik artırma stratejilerinin temelini oluşturur.

AI Agent Tabanlı Verimlilik Geliştirme Yaklaşımları

AI agent sistemleri, verimlilik analizini yalnızca ölçüm ve değerlendirme süreci olmaktan çıkararak, aktif bir iyileştirme aracına dönüştürmektedir. Bu sistemler, işletme süreçlerinden sürekli veri toplayarak, değişkenler arasındaki ilişkileri analiz eder ve en uygun aksiyonları otomatik olarak önerir. Makine öğrenimi tabanlı bu yaklaşımlar sayesinde verimlilik analizleri dinamik, çevik ve ölçeklenebilir hale gelir.

AI agent’lar üretim sırasında enerji tüketimini optimize edebilir, makine duruşlarını azaltacak bakım zamanlamalarını hesaplayabilir ve çalışan planlamasını anlık taleplere göre ayarlayabilir. Bu tür yapılar, verimliliği artırırken insan müdahalesini azaltır, karar alma süreçlerini hızlandırır ve israfı minimize eder. Böylece verimlilik, sistemin kendi içinde sürekli olarak yeniden optimize edilen bir hedef haline gelir.

Maksimum verimlilik için fabrikaların üretimini son teknolojiyle buluşturan ürün yönetim sistemlerimiz hakkında detaylı bilgi almak için hemen bizimle iletişime geçin. Cormind olarak 7/24 takip edilmesi mümkün sistemlerle kesin verilere ulaşmanızı sağlıyoruz.